Drugie badanie prenatalne to bardzo ważny element opieki w ciąży. Umożliwia szczegółową ocenę rozwoju dziecka i wykrycie ewentualnych nieprawidłowości. Warto wiedzieć, na czym polega i jakich informacji dostarcza.
Najważniejsze informacje o drugim badaniu prenatalnym
Zgodnie z rekomendacjami drugie badanie prenatalne wykonuje się między 18. a 23. tygodniem ciąży. Ten okres jest optymalny, ponieważ płód osiągnął już odpowiedni stopień rozwoju, co pozwala na bardzo szczegółową ocenę jego narządów wewnętrznych oraz części ciała. Badanie to jest często nazywane „połówkowym” lub „anatomicznym”, gdyż przypada w połowie ciąży i skupia się na budowie dziecka. Jego fundamentalnym celem jest dokładna analiza struktur płodu w celu potwierdzenia prawidłowego rozwoju lub wczesnego zidentyfikowania ewentualnych wad. Jest to badanie nieinwazyjne, oparte przede wszystkim na ultrasonografii, a jego wykonanie zalecane każdej ciężarnej.
Podczas ultrasonografii połówkowej specjalista dokonuje szeregu precyzyjnych pomiarów biometrycznych płodu. Na podstawie tych danych szacowana jest przybliżona masa płodu oraz weryfikowany wiek ciążowy. Analizie podlega również lokalizacja i budowa łożyska, co ma znaczenie dla dalszego przebiegu ciąży. Istotnym elementem jest także ocena ilości płynu owodniowego, którego nieprawidłowa objętość może sygnalizować pewne komplikacje. Badanie obejmuje również ocenę pępowiny oraz jej naczyń.
Szczegółowa ocena anatomiczna płodu
Najważniejszym elementem badania połówkowego jest kompleksowa ocena budowy anatomicznej płodu, która pozwala zweryfikować prawidłowość jego rozwoju. Ta wnikliwa, systematyczna analiza obejmuje wszystkie kluczowe układy i części ciała, dostarczając bezcennych informacji o stanie zdrowia dziecka.
Ocena głowy, twarzy i ośrodkowego układu nerwowego
W trakcie drugiego badania prenatalnego lekarz dokładnie ocenia struktury czaszki oraz mózgu dziecka:
- sprawdzana jest budowa mózgowia, w tym komór bocznych, móżdżku oraz zbiornika wielkiego mózgu – badanie to pozwala na wczesne wykrycie poważnych wad ośrodkowego układu nerwowego, takich jak wodogłowie, bezmózgowie czy małogłowie;
- ocenie podlega również profil i budowa twarzy płodu – specjalista zwraca uwagę na ciągłość warg, aby wykluczyć ich rozszczep, a także ocenia obecność i prawidłową budowę kości nosowej, co jest jednym z markerów niektórych wad genetycznych.
Ocena układu kostnego
Kolejnym kluczowym etapem jest ocena kręgosłupa na całej jego długości, zarówno w przekroju podłużnym, jak i poprzecznym. Celem jest wykluczenie wad cewy nerwowej, do których należy między innymi rozszczep kręgosłupa. Równie starannie analizowane są kończyny górne i dolne. Lekarz sprawdza obecność wszystkich kości długich, ich prawidłową długość i budowę. Ocenie podlegają również dłonie i stopy, w tym liczba palców. Taka szczegółowa analiza pozwala na zdiagnozowanie wad kostnych, w tym niektórych postaci karłowatości czy nieprawidłowego ustawienia kończyn.
Badanie klatki piersiowej i jamy brzusznej
Badanie serca płodu jest jednym z najważniejszych elementów USG połówkowego, ponieważ w tym okresie ciąży jego struktury są już na tyle duże, że możliwa jest ich precyzyjna ocena. Specjalista analizuje budowę jam serca, prawidłowość odejścia wielkich pni tętniczych oraz funkcjonowanie zastawek. Pozwala to na wykrycie znacznej części wrodzonych wad serca, które mogą wymagać interwencji bezpośrednio po urodzeniu. Ocenie podlega także klatka piersiowa, w tym rozwój płuc oraz przepona, czyli mięsień oddzielający klatkę piersiową od jamy brzusznej.
Analiza narządów jamy brzusznej obejmuje ocenę żołądka, jelit, nerek oraz pęcherza moczowego. Lekarz sprawdza, czy żołądek jest widoczny i wypełniony płynem, co świadczy o prawidłowym połykaniu. Ocenie podlega także ciągłość powłok jamy brzusznej, aby wykluczyć takie wady jak przepuklina pępowinowa. Nerki są analizowane pod kątem ich budowy i ewentualnego poszerzenia układu kielichowo-miedniczkowego, co może być cechą wskazującą na problemy z układem moczowym lub markerem wad genetycznych. Sprawdzana jest także obecność pęcherza moczowego.
Jakie wady i choroby może wykryć drugie badanie prenatalne?
Głównym celem drugiego badania prenatalnego jest wykrywanie wad strukturalnych, czyli nieprawidłowości w budowie anatomicznej płodu. Spektrum możliwych do wykrycia problemów jest bardzo szerokie i obejmuje między innymi:
- wady serca;
- wady ośrodkowego układu nerwowego;
- rozszczepy wargi i podniebienia;
- wady nerek;
- wady kończyn.
Wczesne postawienie diagnozy jest niezwykle cenne, ponieważ daje czas na zaplanowanie dalszych kroków, w tym ewentualnego leczenia wewnątrzmacicznego lub przygotowanie porodu w specjalistycznym ośrodku. Chociaż badanie pierwszego trymestru ma większą czułość w szacowaniu ryzyka najczęstszych chorób genetycznych, USG połówkowe również odgrywa w tym zakresie istotną rolę. Podczas badania lekarz ocenia tak zwane markery genetyczne, czyli subtelne cechy w budowie płodu, które statystycznie częściej występują u dzieci z wadami chromosomowymi.
W przypadku podwyższonego ryzyka lub nieprawidłowego wyniku badania USG, możliwe jest wykonanie nieinwazyjnych badań genetycznych z krwi matki. Jednym z nich jest test NIFTY Pro, który z prawie stuprocentową pewnością potrafi oszacować ryzyko wystąpienia u dziecka najczęstszych trisomii, takich jak zespół Downa, zespół Edwardsa czy zespół Patau. Pozwala także na ocenę ryzyka nieprawidłowości w chromosomach płci (np. zespół Turnera) oraz rzadszych schorzeń, jakimi są zespoły mikrodelecyjne (np. zespół DiGeorge’a). Ostateczne potwierdzenie diagnozy wady genetycznej wymaga jednak przeprowadzenia badań inwazyjnych, takich jak amniopunkcja.
Przygotowanie i przebieg drugiego badania prenatalnego
W większości przypadków przygotowanie do drugiego badania prenatalnego nie jest skomplikowane. Do samego badania USG zazwyczaj zaleca się, aby pęcherz moczowy był opróżniony, co ułatwia uzyskanie wyraźnego obrazu narządów miednicy i samego płodu. Warto założyć wygodne, dwuczęściowe ubranie, które pozwoli na łatwe odsłonięcie brzucha.
Badanie ultrasonograficzne jest procedurą bezbolesną i całkowicie bezpieczną zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Przeprowadza je lekarz posiadający odpowiednie kwalifikacje i certyfikaty w dziedzinie diagnostyki prenatalnej. Pacjentka leży na plecach, a lekarz nakłada na jej brzuch specjalny żel, który poprawia przewodzenie fal dźwiękowych. Następnie, przesuwając głowicę aparatu USG po skórze, uzyskuje na monitorze szczegółowe obrazy płodu z różnych perspektyw. Całe badanie trwa zazwyczaj od 20 do 30 minut, choć czas ten może się wydłużyć w zależności od ułożenia dziecka i warunków technicznych badania.
Artykul sponsorowany
